Mazurski Park Krajobrazowy.
MAZURSKI PARK KRAJOBRAZOWY
Mazurski Park Krajobrazowy został utworzony w 1977 roku. Tereny parku leżą we wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego pomiędzy miejscowościami: Piecki, Mikołajki, Orzysz, Pisz i Ruciane-Nida. Powierzchnia parku wynosi 49 626 ha, a jego otulina ochronna obejmuje dalsze 19 623 ha.
Park powołano w celu ochrony młodego krajobrazu polodowcowego o wybitnych walorach przyrodniczych i krajoznawczych. Krajobraz charakteryzuje się zróżnicowaną rzeźbą terenu. W części północnej obejmuje fragmenty wysoczyzny morenowej z ciągami moren czołowych, a w południowej równiny sandrowe. Największą powierzchnię parku zajmują lasy - 53% (18 000 ha) oraz wody - 13% (15 100 ha), w tym największe jezioro w Polsce - Śniardwy, o powierzchni 113,8 km2 i głębokości 25 m. Ponadto na obszarze parku znajduje się ponad 20 dużych jezior o bogatej ichtiofaunie. Jeziora te są znakomitymi łowiskami, w przeważającej części udostępnionymi do wędkowania.
Granice parku
Zachodnia granica parku, począwszy od miejscowości Połom leżącej na południowych brzegach jeziora Zdróżno, biegnie wzdłuż drogi Spychowo - Stare Kiełbonki i dalej na północ skrajem lasów, obejmując jezioro Mokre, następnie prawym brzegiem jezior Mały i Duży Węgiel do miejscowości Jakubowo. Północna, od Jakubowa biegnie w kierunku wschodnim skrajem lasów, dalej obejmuje większą część jeziora Mikołajskiego, a następnie cały rezerwat jeziora Łukajno i cały kompleks leśny rozciągający się na wschód od tego jeziora. Dalej biegnie już północnym brzegiem jeziora Śniardwy, obejmując całe jezioro.
Wschodnia granica parku biegnie wschodnio-południowym brzegiem Śniardw i jeziora Seksty, dalej skrajem lasu do Jagodzin.
Południowa granica ciągnie się wzdłuż prawej strony drogi Pisz - Ruciane-Nida do kolonii Majdan. Dalej na południe duktem leśnym, obejmując leśne jezioro Skarp, następnie znów krótko duktem obejmując Rezerwat Czaplisko - Łowny Lasek i podłużne jezioro Uplik do miejscowości Połom nad Zdrużnem.
Flora i fauna
Pod względem występującej flory i fauny jest jednym z ciekawszych i cenniejszych obszarów Polski. Olbrzymie połacie parku są porośnięte lasem, są to północno-zachodnie fragmenty Puszczy Piskiej. Rosną tam na ogół bory sosnowe z domieszką świerka i drzew liściastych. Drzewa iglaste stanowią ponad 80% drzewostanu puszczy. Z drzew liściastych występuje dąb szypułkowy, grab, lipa drobnolistna, brzoza, olsza czarna i szara.
W związku ze zróżnicowaną rzeźbą terenu i dużą powierzchnią jezior i wód, występuje tu duża różnorodność roślin lądowych i wodnych. Naukowcy naliczyli w parku obecność 830 gatunków roślin naczyniowych, w tym sporą liczbę rzadkich i chronionych, m.in. występuje tu sasanka, orlik pospolity, zawilec wielkokwiatowy, lilia złotogłów, zimoziół północny i wiele innych.
Ze zwierząt bytujących obecnie w parku i Puszczy Piskiej należy wymienić jelenie, łosie, sarny, dziki, borsuki, lisy, zające, wydry, bobry, tarpany (koniki polskie) i inne drobne ssaki.
W puszczy trafiają się również nieliczne rysie i wilki.
Bogata jest także fauna ptaków, szczególnie gatunków związanych ze środowiskiem wodnym i leśnym. Z ptaków drapieżnych należy wymienić orła przedniego, bielika, rybołowa, sokoła, puchacza i sporą liczbę jastrzębi. Z ptaków wodnych licznie występują żurawie, kormorany, czaple siwe, łabędzie, wiele gatunków kaczek i innych ptaków związanych ze środowiskiem wodnym.
Wody i ichtiofauna
Ekosystemy wodne parku składają się z jezior, oczek wodnych, licznych małych cieków i kanałów łączących poszczególne jeziora oraz pięknej rzeki Krutyni. Szlak kajakowy Krutyni uważany jest za jeden z najpiękniejszych i najbardziej urozmaiconych nizinnych szlaków wodnych Europy.
Najpiękniejsze odcinki rzeki znajdują się właśnie na terenie parku. Dwa fragmenty biegu Krutyni wraz z terenami przyległymi do rzeki są rezerwatami przyrody. Zarówno rzeka, jak i jej rozlewiska i odcinki przyległe do jezior, przez które przepływa, są doskonałymi łowiskami wędkarskimi (klenie, szczupaki, okonie i białe ryby).
Śniardwy jest największym jeziorem w Polsce. Jest to jezioro typu leszczowego. Powierzchnia wraz z zatokami Seksty, Kaczerajno, Warnolity wynosi 11 340 ha, zaś same Śniardwy właściwie mają powierzchnię 10 660 ha i głębokość 25 m (średnia 10 m). Jezioro jest bogate w cenne gatunki ryb.
Rezerwaty przyrody
Na terenie parku znajduje się 11 rezerwatów przyrody. Są to rezerwaty o charakterze leśnym i florystycznym, faunistycznym, krajobrazowym i torfowiskowym.
Rezerwaty: Pierwos; Krutynia im. Wańkowicza; Jeziora Lisunie (Jezioro Lisunie); Królewska Sosna; Jeziora Łukajno; Czapliniec; Czaplisko - Łowny Lasek; Warnołty; Krutynia; Zakręt; Strzałowo.
Marian Paruzel
2003.09.10